Σάββατο 6 Ιουνίου 2009

Στο Ζωολογικό Μουσείο και το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών

Οι μαθητές όλων των τάξεων του 1ου Δημοτικού σχολείου Νέας Αρτάκης την Τετάρτη 20-5-2009 επισκέφτηκαν το Ζωολογικό Μουσείο και το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών


Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών


Το Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ζωή 130 περίπου ετών. Είναι το πρώτο και πληρέστερο του είδους του στην Ελλάδα. Αρχικά, αποτέλεσε τον πυρήνα ενός ευρύτερου Φυσιογραφικού Μουσείου, που εγκαταστάθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα, στον 1ον όροφο της προς την οδό Ακαδημίας πτέρυγας του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου. Αργότερα, αποσπάστηκαν από αυτό οι βοτανικές, παλαιοντολογικές, ορυκτολογικές και ανθρωπολογικές συλλογές και αυτονομήθηκαν στο Βοτανικό, το Παλαιοντολογικό, το Ορυκτολογικό και το Ανθρωπολογικό Μουσείο. Σήμερα ανήκει στο Τμήμα Βιολογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών.
Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, τα στελέχη και οι συνεργάτες του αναλώθηκαν στη συγκρότηση, μελέτη και έκθεση των ζωολογικών συλλογών, πραγματοποιώντας το διπλό προορισμό του Μουσείου, που είναι η μόρφωση και η ψυχαγωγία του κοινού και ιδιαίτερα της νεολαίας. Σε μια εποχή που τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν ανύπαρκτα, το μοναδικό τότε Ζωολογικό Μουσείο λειτούργησε ως πόλος έλξης πολυάριθμων επισκεπτών και ως σημαντικός παράγοντας γενικής μόρφωσης στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος και την αναπτυσσόμενη πρωτεύουσα του. Έλληνες και ξένοι ερευνητές της Ελληνικής πανίδας, ερασιτέχνες συλλέκτες, κυνηγοί άγριων ζώων και πολλοί άλλοι κατέθεσαν τα ευρήματα, τις συλλογές και τα τρόπαια τους στο Μουσείο και συνέβαλαν στον εμπλουτισμό του με νέο υλικό.
Οι ταλαιπωρίες του Μουσείου κατά την κατοχή και μεταπολεμικά η έλλειψη μέσων και χώρων δεν επέτρεψαν οποιονδήποτε εκσυγχρονισμό, εμπλουτισμό ή ανανέωση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Μουσείο έκλεισε για το κοινό, λόγω ανάγκης επισκευών στο κτήριο που στεγαζόταν. Το 1965, εκθέματα και επιστημονικές συλλογές μεταφέρθηκαν σε διάσπαρτους αποθηκευτικούς χώρους στην Πανεπιστημιούπολη. Οι επανειλημμένες μετακομίσεις έφθειραν το παλιό, ευαίσθητο υλικό. Ευτυχώς, με την ανέγερση του νέου κτηρίου του Βιολογικού Τμήματος, το Ζωολογικό Μουσείο εγκαταστάθηκε οριστικά σε άνετους χώρους και από το 1988 άρχισε - προοδευτικά - να παρουσιάζεται στο κοινό και κυρίως στους μαθητές των σχολείων, μέρος από τα σπάνια και πολύτιμα εκθέματα του ενώ συνέχισε να εμπλουτίζεται με νέες συλλογές όπως είναι η πολύ σημαντική συλλογή θηλαστικών και πουλιών, δωρεά της οικογενείας Παπαλιού.
Οι συλλογές του Μουσείου
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν: Περίπου 500 μικρά και μεγάλα θηλαστικά από την Ελλάδα, την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και όλες τις άλλες ηπείρους είτε ταριχευμένα είτε ως σκελετοί. Πλούσια συλλογή περίπου 2500 πτηνών στην οποία περιλαμβάνονται όλα τα είδη της Ελλάδας. Συλλογή αυγών και φωλιών πτηνών. Μεγάλη συλλογή από 1000 περίπου ερπετά, αμφίβια αλλά και ιχθύες τόσο της Ελλάδας όσο και της παγκόσμιας πανίδας. Από τα ασπόνδυλα υπάρχουν πολύ μεγάλες συλλογές εντόμων και μαλακίων (σαλιγκαριών, δίθυρων, κεφαλοπόδων κ.ά.) και σημαντικός αριθμός δειγμάτων άλλων ασπονδύλων όπως σπόγγων, κοραλιών, καρκινοειδών κλπ. Τέλος στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνεται και ένας μεγάλος αριθμός ανθρωπολογικών ευρημάτων, κυρίως κρανίων, ορισμένα από τα οποία έχουν και παλαιοπαθολογικά συμπτώματα.
Δραστηριότητες Έρευνα
Παλαιοανθρωπολογία, Παλαιοπαθολογία, Οικολογία, Συστηματική, Βιογεωγραφία, Βιολογία Προστασίας πάνω σε:
Μαλάκια, Δακτυλιοσκώληκες, Καρκινοειδή, Εντομα, Ψάρια, Αμφίβια, Ερπετά, Πουλιά, Θηλαστικά
Εκπαίδευση
Εξάσκηση φοιτητών στην : Ζωολογία Ασπονδύλων, Ζωολογία Σπονδυλωτών, Συστηματική Ζωολογία, Πανίδα της Ελλάδας, Φυσική Ανθρωπολογία
Εξάσκηση σπουδαστών ΤΕΙ στη συντήρηση οργανικών υλικών
Επιμόρφωση καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης
Περιβαλλοντική εκπαίδευση μαθητών
Ενημέρωση κοινού
Επισκέψεις μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών και άλλων.
Δημοσιεύσεις στον τύπο
Συνεντεύξεις και παρουσιάσεις στην τηλεόραση
Συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις για την προβολή του έργου τους
Παροχή συμβουλών
Προσδιορισμός ζώων (βλαβερά έντομα, εισαγόμενα ζωικά προιόντα κλπ.)
Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Βιβλιογραφία πάνω στα ζώα της Ελλάδας
Οργάνωση μουσείων φυσικής ιστορίας
* Μελέτη για την οργάνωση, ταξινόμηση και αξιοποίηση των μουσειακών συλλογών φυσικής ιστορίας
* Μελέτη για την οργάνωση του μουσείου φυσικής ιστορίας του Δήμου Αμαρουσίου
* Μελέτη για την οργάνωση του μουσείου φυσικής ιστορίας Β. Σποράδων στη νήσο Σκόπελο
Χρήση ζώων στην περιβαλλοντική εκπαίδευση
Παροχή συμβουλών σε δημόσιες υπηρεσίες για τη διατήρηση της πανίδας της Ελλάδας
Διαχείριση συλλογών
Διαφύλαξη της ελληνικής φυσικής κληρονομιάς
Τράπεζες δεδομένων και συλλογή βιβλιογραφίας για την πανίδα της Ελλάδας και για τα απειλούμενα και σπάνια είδη ζώων
Εμπλουτισμός, συντήρηση, καταγραφή του υλικού του Μουσείου.
Βιβλιοθήκη
Η βιβλιοθήκη του Μουσείου περιλαμβάνει πολλά παλαιά και σπάνια ζωολογικά βιβλία και περιοδικά από όλο τον κόσμο. Επίσης είναι εξοπλισμένη με σύγχρονα εγχειρίδια, οδηγούς και κλείδες προσδιορισμών, περιοδικά κ.ά.
Αρχείο της Πανίδας της Ελλάδας
Στο Ζωολογικό Μουσείο στεγάζεται το Αρχείο της Πανίδας της Ελλάδας του Τμήματος Βιολογίας που περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό εργασιών και αναφορών που έχουν σχέση με την πανίδα της Ελλάδας καθώς και αποδελτιωμένα δεδομένα για την καταγραφή και ανάλυση των ζώων που ζουν στην Ελλάδα.
Επισκέψεις
Το Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι ανοικτό στο κοινό από τις 9 π.μ. έως τις 1 μ.μ. Οι ομαδικές επισκέψεις γίνονται μόνο μετά από συνεννόηση με τους υπεύθυνους του Μουσείου με τους οποίους καθορίζεται συγκεκριμένη ημερομηνία, ώρα άφιξης και αναχώρησης, και μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός επισκεπτών.
Χρήσιμες πληροφορίες
Τιμή εισιτηρίου:
Γενική: 2 €
Μαθητές: 1 €
Φοιτητές, προσωπικό Παν/μίου, άτομα με ειδικές ανάγκες: Δωρεάν
Η καταβολή των ομαδικών εισιτηρίων γίνεται πριν από την έξοδο των επισκεπτών.

Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών
Διεύθυνση: Τμήμα Βιολογίας Παν. Αθηνών, Πανεπιστημιούπολη, Αθήνα 15784
Τηλέφωνα για κλείσιμο ραντεβού : 7274609
για ειδικές πληροφορίες : 7274727
για επιστημονικές πληροφορίες : 7274372
Fax : 7274619 e-mail : mailto:zoolmuse@biol.uoa.gr
Ιστοσελίδα : http://www.uoa.gr/biology/zoology/welcome.htm

Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας

Από το 1837 σύμφωνα με τον οργανισμό του Πανεπιστημίου λαμβάνεται μέριμνα για τη συγκέντρωση όλων των συλλογών και μάλιστα εκφράζεται η επιθυμία ανεύρεσης ιδιαίτερων οικοδομημάτων για τη στέγασή τους.
Αρχισαν να καταρτίζονται Πανεπιστημιακές Οργανοθήκες με συλλογές κάθε προέλευσης. Τα Εργαστήρια και τα Μουσεία κρίνονται απαραίτητα και πρέπει να συνυπάρχουν αλληλοβοηθούμενα με σκοπό την εκπαίδευση και την έρευνα. Το πρώτο Μουσείο, το «Φυσιογραφικό Μουσείο» δημιουργήθηκε από τη Φυσιογραφική Εταιρεία που ιδρύθηκε στις 16/4/1835. Από τις συλλογές του Φυσιογραφικού Μουσείου δημιουργήθηκαν αργότερα τα Πανεπιστημιακά Μουσεία Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας, Ορυκτολογίας και Πετρολογίας, Ζωολογίας και Βοτανικής.
Το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1906 με πρώτο διευθυντή τον καθηγ. Θ. Σκούφο. Το 1980 το Μουσείο μεταφέρθηκε στα κτήρια της Πανεπιστημιόπολης στο ισόγειο του κτηρίου του Τμήματος Γεωλογίας. Σήμερα διευθυντής του Μουσείου είναι ο Καθηγ. Μ. Δερμιτζάκης.
Οι συλλογές του Μουσείου αναφέρονται σε σπονδυλωτά, ασπόνδυλα (ζώα), φυτικά απολιθώματα, αναπαραστάσεις παλαιοπεριβαλλόντων, μικροπαλαιοντολογικές συλλογές, στρωματογραφικές συλλογές, τμήμα αρχείου κλπ. Στο Μουσείο υπάρχουν απολιθώματα όλων των ηλικιών, από όλη την Ελλάδα και παρουσιάζονται οι εκθέσεις με τίτλους:
Πικερμική Πανίδα: Στο Μουσείο φυλάσσονται απολιθώματα σπονδυλωτών Μειοκαινικής ηλικίας όπως μαχαιρόδοντες, πίθηκοι, ρινόκεροι, ύαινες και μαστόδοντα, προερχόμενα κυρίως από τις ανασκαφές των Καθηγητών Gaudry και Abel. Το πιο συνηθισμένο ζώο της πανίδας αυτής είναι το ιππάριο. Πρόκειται για ένα μικρόσωμο άλογο που έζησε στις περιοχές της Περσίας, του Ιράκ, της Ελλάδας μέχρι την Ισπανία και την Αγγλία. Το μουσείο Παλαιοντολογίας από τα τέλη του περασμένου αιώνα έως σήμερα πραγματοποίησε δεκάδες ανασκαφές σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας φέρνοντας στο φως ανεκτίμητους θησαυρούς μέρος των οποίων εκτίθεται στο κοινό.

Το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας εμπλουτίζει συνεχώς τις συλλογές του, δημιουργώντας διδακτικές συλλογές παλαιοντολογικών ευρημάτων και γεωλογικών δειγμάτων από τη χώρα και το εξωτερικό, διεξάγει επιστημονικές έρευνες, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σωστικές ή προγραμματισμένες ανασκαφές σχετικές με το αντικείμενό του σε όλη την επικράτεια.
Επιπλέον, είναι ανοικτό σε ημερήσια βάση στα σχολεία και το κοινό, ενώ πραγματοποιούνται διαλέξεις που βοηθούν στη διάδοση της γνώσης που αντιπροσωπεύει το αντικείμενό του και στην ανάδειξη και προστασία των παλαιοντολογικών ευρημάτων της χώρας.
Στο Μουσείο υπάρχουν απολιθώματα όλων των ηλικιών, από όλη την Ελλάδα των οποίων η ανάδειξη, η συντήρηση η αξιοποίηση και η σωστή παρουσίαση τους είναι απαραίτητη. Τα τελευταία χρόνια η ερευνητική ομάδα του Μουσείου ασχολείται με την αξιοποίηση του τεράστιου παλαιοντολογικού υλικού που συγκεντρώθηκε και αποθηκεύτηκε στο Μουσείο επί έναν αιώνα από προηγούμενους ερευνητές.
Το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών όπως και όλα τα Μουσεία Φυσικών Επιστημών, έχει τη δυνατότητα αναλύοντας διαχρονικά το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον να προσφέρει γνώση και ανάλυση του παρελθόντος ως προτύπου συγκρίσεως για τον σχεδιασμό του μέλλοντος.
Η σωστή ανάδειξη και τεχνολογική υποστήριξη των εκθεμάτων του Μουσείου επιτρέπει την ανάδειξη του παλαιοντολογικού πλούτου ως πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, με την επισήμανση των διαφορών και ομοιοτήτων των παλαιοπεριβαλλόντων μέσα από τις μαρτυρίες των απολιθωμάτων.
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες
Το Μουσείο δέχεται καθημερινά (Δευτέρα - Παρασκευή) επισκέψεις από σχολεία, κατά τις πρωινές ώρες (9:30-13:00), και για την καλύτερη κατανόηση των εκθεμάτων του γίνεται ξενάγηση στους μαθητές από το προσωπικό. Κατά την τελευταία διετία περίπου 19.500 μαθητές, δάσκαλοι και καθηγητές επισκέφθηκαν το Μουσείο. Παράλληλα, τις ίδιες ώρες είναι ανοικτό και στο ευρύ κοινό. Επιπλέον, πραγματοποιούνται διαλέξεις που βοηθούν στη διάδοση της γνώσης και στην ανάδειξη και την προστασία των παλαιοντολογικών ευρημάτων της χώρας.
Το Μουσείο αποτέλεσε χώρο εκπαίδευσης των φοιτητών του Φυσικού και του πρώην Φυσιογνωστικού Τμήματος και σήμερα των φοιτητών του Γεωλογικού και του Βιολογικού τμήματος. Στα εργαστήριά του παρακολουθούν ασκήσεις και πραγματοποιούν την πρακτική άσκησή τους φοιτητές των ανωτέρω τμημάτων καθώς και σπουδαστές του Τμήματος Συντηρητών των Τ.Ε.Ι. Αθηνών. Στους χώρους του πραγματοποιείται και τμήμα της εκπαίδευσης του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Μουσειολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Oι συλλογές του χρησιμοποιούνται ως συγκριτικό υλικό από φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες και επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι την τελευταία διετία επισκέφθηκαν τις συλλογές του Μουσείου τουλάχιστον 120 ξένοι ερευνητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές και πάνω από 50 Έλληνες ερευνητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες.



Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Διεύθυνση: Πανεπιστημιούπολη, Τμήμα Γεωλογίας, Αθήνα 15784 Τηλ.: 210- 7274166 Fax: 210- 7241888E-mail: mdermi@geol.uoa.gr