Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012

«Και τώρα… τι κάνουμε;» Σεμινάριο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών για τις εκδηλώσεις πολιτισμού στα σχολεία


Από   
 Από  την  Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Π.Ε Βοιωτίας παραλάβαμε το παρακάτω κείμενο που όπως μας πληροφορεί ότι προώθησε στον τοπικό τύπο με την μορφή άρθρου. Η δραστηριότητα  στην οποία αναφέρεται  είναι  η δεύτερη σε σειρά παρέμβαση που σχεδιάστηκε από τη Διεύθυνση Π. Ε. Βοιωτίας και στοχεύει στην αναδιοργάνωση του τρόπου που  σχεδιάζονται, εντάσσονται στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και πραγματοποιούνται οι σχολικές γιορτές από τις σχολικές μονάδες.  Η πρώτη παρέμβαση με τίτλο: «Η σχολική Γιορτή της 28ης Οκτωβρίου» έγινε στην Λιβαδειά και την Θήβα αντίστοιχα στις 14 και 17 Οκτωβρίου 2011ενώ η δεύτερη  με τίτλο «Και τώρα… τι κάνουμε; Σεμινάριο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών για τις εκδηλώσεις πολιτισμού στα σχολεία» έγινε στις 1και 6 Μαρτίου 2012 ενόψει των προετοιμασιών που γίνονται στις σχολικές μονάδες για την σχολική γιορτή για την 25 Μαρτίου. Στα σεμινάρια ενδυνάμωσης και προβληματισμού  συμμετείχαν 191 εκπαιδευτικοί. Από μέρους της Διεύθυνσης Π.Ε Βοιωτίας υπάρχει η πρόθεση να αξιολογηθεί η ποιότητα της παρέμβασης με ειδικό ερωτηματολόγιο που ετοιμάζουμε αλλά και συγκεντρωθεί υλικό από τις σχολικές γιορτές ώστε να εκτιμηθεί η επίδραση της παρέμβασης στο τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή τις σχολικές γιορτές που οργανώνονται στο επίπεδο της σχολικής μονάδας. Έχουμε την πεποίθηση ότι  πραγματοποίηση  αντίστοιχων πρωτοβουλιών πρέπει να ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος , δηλαδή της Διεύθυνσης Π.Ε Βοιωτίας και να επηρεάζουν τις πρακτικές που αναπτύσσονται σ’ αυτό.

«Και τώρα… τι κάνουμε;»
Σεμινάριο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών για τις εκδηλώσεις πολιτισμού στα σχολεία
Mε μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκαν τα δύο σεμινάρια που διοργάνωσε η  Διεύθυνση Α/θμιας Εκπ/σης Βοιωτίας μέσω της Υπευθύνου Σχολικών Δραστηριοτήτων σε συνεργασία με τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών Π.Ε. Λιβαδειάς και Θήβας, με ιδέες και προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση των εκδηλώσεων πολιτισμού στο σχολείο. Παρά τα εκατοντάδες «Και τώρα… τι κάνουμε;» που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί καθημερινά στο οικογενειακό, επαγγελματικό, οικονομικό και πολιτικοκοινωνικό τους περιβάλλον -εν μέσω εξαιρετικά δύσκολων καιρών-  έδωσαν το δυναμικό παρόν και επιβεβαίωσαν την άποψη ότι η τέχνη και ο πολιτισμός όχι μόνο μπορούν να αναβαθμίσουν τη σχολική  καθημερινότητα αλλά  και  να στηρίξουν την πολιτιστική αναβάθμιση της κοινωνίας, να δημιουργήσουν κέντρα επαναδιαπραγμάτευσης της κουλτούρας, εστίες συνάντησης και ανταλλαγών, πυλώνες στήριξης διαχρονικών αξιών και πυξίδες ανάδειξης νέων προσανατολισμών. Σήμερα, δεδομένων των νέων διαθεματικών αναλυτικών προγραμμάτων αλλά και της αναγνώρισης της αξίας της εμπλοκής των τεχνών στην εκπαίδευση, οι παραδοσιακές σχολικές γιορτές επαναπροσδιορίζονται, εκσυγχρονίζονται, ανανεώνονται ιδεολογικά και αισθητικά κι ενσωματώνονται ουσιαστικά πλέον στη σχολική ζωή, καθώς αναδεικνύονται σε εξαιρετικές ευκαιρίες ολόπλευρης καλλιέργειας των μαθητών μας.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, τα συγκεκριμένα σεμινάρια σκοπό είχαν όχι να προσφέρουν έτοιμες συνταγές αλλά κυρίως να απεγκλωβίσουν τους εκπαιδευτικούς από την ανασφάλειά τους, να τους παροτρύνουν να ενεργοποιηθούν, να οργανώσουν το υπάρχον δυναμικό της τάξης και του σχολείου τους, να συνεργαστούν εποικοδομητικά με άλλους συναδέλφους και να ενεργοποιήσουν στη συνέχεια τους μαθητές τους με στόχο τη δημιουργία ενός πολιτιστικού γεγονότος με υψηλά αισθητικά κριτήρια και σωστή παιδαγωγική σκοπιμότητα.
Η εισηγήτρια του σεμιναρίου κ.Ζένια Σερέτη ανέλυσε την πορεία στησίματος μιας σπονδυλωτής γιορτής- πολυθεάματος- ξεκινώντας από τη στοχοθεσία που θα πρέπει να εξακτινώνεται με αρμονικό τρόπο στους τρεις  άξονες της εκδήλωσης: ιστορικό-πληροφοριακό, ιδεολογικό, αισθητικό-καλλιτεχνικό.
Μεγάλη σημασία δόθηκε στο αρχικό «συμβόλαιο» συνεργασίας εκπαιδευτικών-μαθητών το οποίο σε όλα τα στάδια προετοιμασίας οφείλει να υπενθυμίζει το ομαδικό πνεύμα, την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό με βάση μια ουσιαστική σχέση όπου οι προθέσεις είναι γνήσιες και ειλικρινείς και δεν ορίζονται από κανένα κέντρο εξουσίας. Επισημάνθηκε επίσης ότι η ισότιμη εμπλοκή στις δράσεις αυτές, μαθητών με διαφορετική εθνολογική και πολιτισμική ταυτότητα  διευκολύνει την κατάργηση κοινωνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων, μέσω των οποίων πολλές φορές μαθητές διαφορετικών εθνοτήτων και κατώτερων κοινωνικών τάξεων μπαίνουν στο περιθώριο της σχολικής ζωής. Επιπλέον τονίστηκε ότι η ενεργός και αποτελεσματική εμπλοκή  των μαθητών με ιδιαιτερότητες σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, διευκολύνει τον επαναπροσδιορισμό της θέσης και της αξίας τους στο σχολικό περιβάλλον, καθώς αναδεικνύει δεξιότητες και ταλέντα  που μέσα από τον καθιερωμένο τρόπο διδασκαλίας και μάθησης δεν έχουν τη δυνατότητα να αναδειχθούν. Στη συνέχεια η εισηγήτρια αναφέρθηκε σε όλα τα επιμέρους στάδια (συνεργασίες, συλλογή υλικού, σχεδιασμό επί χάρτου, οντισιόν κ.λπ) καθώς και σε ιδέες, τεχνικές, μεθόδους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν (αφήγηση, παντομίμα, δραματοποίηση, αναλόγιο, αποστασιοποίηση κ.ά.).
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί –με τη βοήθεια του συνεργάτη της εισηγήτριας κ. Στέλιου Μιαρίτη- είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν χαρακτηριστικά στιγμιότυπα όπου υποστηρίζονται τέτοιου είδους τεχνικές και να προβληματιστούν, να σχολιάσουν και να ανταλλάξουν απόψεις. Έντονο υπήρξε το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για  πρωτότυπες προτάσεις όπως τους αιρετικούς συνδυασμούς εικόνας-κειμένου, τη δράση σε πολλαπλά επίπεδα χώρου, την απέκδυση ρόλου στη σκηνή και κυρίως τη χρήση πολλών και ευφάνταστων τρόπων ιδεολογικής σύνδεσης-γέφυρας με το σήμερα, ώστε τα απομακρυσμένα στο χρόνο πρόσωπα, δράσεις και μηνύματα να αποκτήσουν αναφορικότητα στο τώρα και να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του σύγχρονου μαθητή. Η αναγκαιότητα αξιοποίησης των πολύτιμων παρεμβάσεων των μαθητών τεκμηριώθηκε με επιχειρήματα και συγκεκριμένα παραδείγματα. Επισημάνθηκε επίσης ότι η μουσική ως αυτόνομος κώδικας δεν εξαντλείται μόνο στη δημιουργία ατμόσφαιρας αλλά δρα συμπληρωματικά, επαυξητικά, επεξηγηματικά, αναλυτικά, ανατρεπτικά, υπονομευτικά σε σχέση με τα σκηνικά δρώμενα και ταυτοχρόνως  σχολιάζει,  διευρύνει,  προκαλεί,  εντείνει ή και ανανεώνει το ενδιαφέρον του θεατή επιτείνοντας τη θεατρική σύμβαση. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες βρήκαν οι εκπαιδευτικοί τις προτάσεις όπου η προβολή χρησιμοποιείται στην υποκατάσταση του σκηνικού, στον σχολιασμό, στις διαχρονικές συνδέσεις, στις επεξηγήσεις κειμένων κ.ά. Πείστηκαν ότι τα κοστούμια και τα σκηνικά δεν εξαντλούνται στη διακόσμηση και στη φαντασμαγορία αλλά προχωρούν σε μια δημιουργική διαλεκτική με όλους τους κώδικες του θεάματος και οφείλουν να ξεφεύγουν από τα όρια του συμβατικού και του αναμενόμενου. Δεν πρέπει να εγκλωβίζονται στη ρεαλιστική εκδοχή τους αλλά να  προσεγγίζονται αφαιρετικά-άλλωστε τα παιδιά είναι αυτά που υιοθετούν πρόθυμα την αφαιρετική σκέψη και τον συμβολισμό στο καθημερινό τους παιχνίδι. Συζήτηση επίσης έγινε και για τη λειτουργία του φωτισμού -παρότι όλοι παραδέχτηκαν ότι αποτελεί «πολυτέλεια» στην υλοποίηση μιας σχολικής πολιτιστικής εκδήλωσης. Πολλές φορές όμως, με τις απλές λύσεις που αναφέρθηκαν, ο φωτισμός μπορεί να αποκτήσει τη μαγική του ευελιξία,  να μετατραπεί σε «ζωντανό στοιχείο» του σκηνικού θεάματος και σε βασικό εκφραστή των μηνυμάτων του. Μπορεί να ξαφνιάσει, να αποκαλύψει, να αναστατώσει, να σημειώσει ή να σβήσει με έναν τρόπο ιδιαίτερο και συνάμα  καθοριστικό για το σκηνικό αποτέλεσμα. Στο δεύτερο μέρος του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί, με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο  εργάστηκαν με ενθουσιασμό πάνω σε συγκεκριμένο υλικό που τους δόθηκε και κατάφεραν να δημιουργήσουν πρωτότυπες κι ανανεωτικές προτάσεις αξιοποιώντας στο έπακρο τις θεωρητικές επισημάνσεις που προηγήθηκαν. Με τη χρήση δύο μόνο κειμένων -από αυτά που συχνά επιλέγονται για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου- πρότειναν αυτόνομες δράσεις και προχώρησαν σε συνδέσεις αξιοποιώντας όχι μόνο μια ποικιλία μορφών τέχνης (μουσική, εικαστικά, θέατρο κ.ά) τεχνικών και μεθόδων αλλά κάνοντας χρήση και των Νέων Τεχνολογιών. Έτσι κατάφεραν να αναδείξουν πολλές διαφορετικές οπτικές αλλά και να συνδέσουν τη δικιά τους σύγχρονη πραγματικότητα με τα διαχρονικά μηνύματα του συγκεκριμένου εορτασμού. Αξίζει να τονιστεί η συμμετοχή στο σεμινάριο εκπαιδευτικών ειδικοτήτων καθώς και η αυθόρμητη προσέλευση  εκπαιδευτικών κι από άλλους νομούς -Αττικής και Φθιώτιδας-  καθώς και  κάποιων εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η παρουσία επίσης του Υπευθύνου Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Β/θμιας Εκπ/σης  Βοιωτίας μετέφερε το μήνυμα μιας ουσιαστικής γέφυρας επικοινωνίας και ανταλλαγής προβληματισμών ανάμεσα στις δύο βαθμίδες. Σημαντικοί παράγοντες επιτυχίας του σεμιναρίου υπήρξαν η  γραμματειακή υποστήριξη και η αναπαραγωγή υλικού από το προσωπικό της Διεύθυνσης Π.Ε. Βοιωτίας καθώς και η ενισχυτική στάση του Διευθυντή Π.Ε. Βοιωτίας. Αρωγοί της προσπάθειας και συνδιοργανωτές  οι δύο Σύλλογοι  Εκπαιδευτικών Π.Ε. Λιβαδειάς και Θήβας. Πολύ ζεστή  αποδείχτηκε και η φιλοξενία των Διευθυντών των δύο Δημοτικών Σχολείων (7ο Λιβαδειάς και 2ο Θήβας) που δάνεισαν τους χώρους τους για τη διεκπεραίωση του σεμιναρίου. Όλη αυτή η εντυπωσιακή ανταπόκριση των εκπαιδευτικών εκφράζει έντονα την ανάγκη τους -με αφορμή τις εκδηλώσεις πολιτισμού στο σχολείο- να βγουν από ένα επαναλαμβανόμενο μηχανιστικό μοντέλο καθιερωμένης διδακτικής πράξης, να ερευνήσουν, να δοκιμάσουν και άλλες  προσεγγίσεις καθώς και να ανταλλάξουν ιδέες και προβληματισμούς  με συναδέλφους τους, που μοιράζονται ανάλογες με αυτούς αγωνίες και οράματα. Είναι ελπιδοφόρο το ότι ψάχνουν ευκαιρίες να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους λαμβάνοντας υπ’ όψιν  και τις δικές τους ανάγκες για έκφραση, δημιουργικότητα, επικοινωνία, αλλά πάνω από όλα τις ανάγκες, τις εμπειρίες και τις προσδοκίες των  μαθητών τους.

ΑΛΕΞΙΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Π.Ε.ΒΟΙΩΤΙΑΣ