Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Οι μαθητές της Ε και Στ τάξης του 19ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας

επισκέπτονται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο εκθεσιακός χώρος του Μουσείου καταλαμβάνει έκταση 2200 τ.μ. και είναι χωρισμένος σε διάφορα τμήματα:

Τμήμα Αμφιβίων και Ερπετών: Μεγάλη συλλογή από 1000 περίπου ερπετά και αμφίβια τόσο της Ελλάδας όσο και της παγκόσμιας πανίδας.

Τμήμα Θαλάσσιων Σπονδυλωτών: Ψάρια τόσο της Ελλάδας όσο και της παγκόσμιας πανίδας. Οστά και ολόκληροι σκελετοί θαλάσσιων θηλαστικών όπως φαλαινών και δελφινιών.

Για τη διαφύλαξη της ελληνικής φυσικής κληρονομιάς, στο μουσείο δημιουργούνται τράπεζες δεδομένων και συλλογή βιβλιογραφίας για την πανίδα της Ελλάδας και ειδικότερα για τα απειλούμενα και σπάνια είδη ζώων.
Βασικές δραστηριότητες εκείνων που ασχολούνται με τις συλλογές του Μουσείου είναι ο εμπλουτισμός, η συντήρηση και η καταγραφή του υλικού του

Το Μουσείο εξυπηρετεί τα ερευνητικά ενδιαφέροντα περίπου 10 μελών ΔΕΠ και αντιστοίχου αριθμού μεταπτυχιακών φοιτητών ενώ διαθέτει και δύο μέλη ΕΔΤΠ. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα των μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κλάδων της Ζωολογίας όπως:
Παλαιοανθρωπολογία, Παλαιοπαθολογία, Οικολογία, Συστηματική, Βιογεωγραφία, Βιολογία Προστασίας
πάνω σε:

Μαλάκια, Δακτυλιοσκώληκες, Καρκινοειδή, Εντομα, Ψάρια, Αμφίβια, Ερπετά, Πουλιά, Θηλαστικά

Μερικά από τα προγράμματα που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στο Μουσείο είναι τα παρακάτω:

· Οικολογία και Ζωογεωγραφία ορεινών όγκων της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου.
· Μελέτη ζωικών βιοκοινωνιών σε νησιωτικά οικοσυστήματα του Αιγαίου.
· Πρόγραμμα παρακολούθησης της ορνιθοπανίδας στην ευρύτερη περιοχή του αεροδρομίου των Σπάτων.

Μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος των περιοχών Καρπάθου-Κάσου-Μήλου-Πολυαίγου-Φούρνων.
· Συλλογή δεδομένων για την Aνατολική Μεσόγειο στα πλαίσια του προγράμματος “Species register to facilitate marine biodiversity research and management”.
· Τράπεζα πληροφοριών και δεδομένων για την ελληνική πανίδα

Το Ζωολογικό Μουσείο λειτουργεί ως κέντρο συγκέντρωσης των πληροφοριών για τη δακτυλίωση των πτηνών σε πανελλαδικό επίπεδο. Τα δακτυλίδια τα οποία χρησιμοποιούν οι ομάδες δακτυλίωσης (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών) φέρουν το όνομα του Ζωολογικού Μουσείου το οποίο είναι υπεύθυνο για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων φορέων

Μικρό Ιστορικό

Το Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ζωή 130 περίπου ετών. Είναι το πρώτο και πληρέστερο του είδους του στην Ελλάδα. Αρχικά, αποτέλεσε τον πυρήνα ενός ευρύτερου Φυσιογραφικού Μουσείου, που εγκαταστάθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα, στον 1ον όροφο της προς την οδό Ακαδημίας πτέρυγας του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου.

Αργότερα, αποσπάστηκαν από αυτό οι βοτανικές, παλαιοντολογικές, ορυκτολογικές και ανθρωπολογικές συλλογές και αυτονομήθηκαν στο Βοτανικό, το Παλαιοντολογικό, το Ορυκτολογικό και το Ανθρωπολογικό Μουσείο. Σήμερα ανήκει στο Τμήμα Βιολογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών.

Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, τα στελέχη και οι συνεργάτες του αναλώθηκαν στη συγκρότηση, μελέτη και έκθεση των ζωολογικών συλλογών, πραγματοποιώντας το διπλό προορισμό του Μουσείου, που είναι η μόρφωση και η ψυχαγωγία του κοινού και ιδιαίτερα της νεολαίας.

Σε μια εποχή που τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν ανύπαρκτα, το μοναδικό τότε Ζωολογικό Μουσείο λειτούργησε ως πόλος έλξης πολυάριθμων επισκεπτών και ως σημαντικός παράγοντας γενικής μόρφωσης στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος και την αναπτυσσόμενη πρωτεύουσα του. Έλληνες και ξένοι ερευνητές της Ελληνικής πανίδας, ερασιτέχνες συλλέκτες, κυνηγοί άγριων ζώων και πολλοί άλλοι κατέθεσαν τα ευρήματα, τις συλλογές και τα τρόπαια τους στο Μουσείο και συνέβαλαν στον εμπλουτισμό του με νέο υλικό.

Οι ταλαιπωρίες του Μουσείου κατά την κατοχή και μεταπολεμικά η έλλειψη μέσων και χώρων δεν επέτρεψαν οποιονδήποτε εκσυγχρονισμό, εμπλουτισμό ή ανανέωση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Μουσείο έκλεισε για το κοινό, λόγω ανάγκης επισκευών στο κτήριο που στεγαζόταν. Το 1965, εκθέματα και επιστημονικές συλλογές μεταφέρθηκαν σε διάσπαρτους αποθηκευτικούς χώρους στην Πανεπιστημιούπολη.

Οι επανειλημμένες μετακομίσεις έφθειραν το παλιό, ευαίσθητο υλικό. Ευτυχώς, με την ανέγερση του νέου κτηρίου του Βιολογικού Τμήματος, το Ζωολογικό Μουσείο εγκαταστάθηκε οριστικά σε άνετους χώρους και από το 1988 άρχισε - προοδευτικά - να παρουσιάζεται στο κοινό και κυρίως στους μαθητές των σχολείων, μέρος από τα σπάνια και πολύτιμα εκθέματα του ενώ συνέχισε να εμπλουτίζεται με νέες συλλογές όπως είναι η πολύ σημαντική συλλογή θηλαστικών και πουλιών, δωρεά της οικογενείας Παπαλιού.

Οι συλλογές του Μουσείου
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν: Περίπου 500 μικρά και μεγάλα θηλαστικά από την Ελλάδα, την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και όλες τις άλλες ηπείρους είτε ταριχευμένα είτε ως σκελετοί. Πλούσια συλλογή περίπου 2500 πτηνών στην οποία περιλαμβάνονται όλα τα είδη της Ελλάδας. Συλλογή αυγών και φωλιών πτηνών. Μεγάλη συλλογή από 1000 περίπου ερπετά, αμφίβια αλλά και ιχθύες τόσο της Ελλάδας όσο και της παγκόσμιας πανίδας.

Από τα ασπόνδυλα υπάρχουν πολύ μεγάλες συλλογές εντόμων και μαλακίων (σαλιγκαριών, δίθυρων, κεφαλοπόδων κ.ά.) και σημαντικός αριθμός δειγμάτων άλλων ασπονδύλων όπως σπόγγων, κοραλιών, καρκινοειδών κλπ. Τέλος στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνεται και ένας μεγάλος αριθμός ανθρωπολογικών ευρημάτων, κυρίως κρανίων, ορισμένα από τα οποία έχουν και παλαιοπαθολογικά συμπτώματα

Δραστηριότητες

Έρευνα
Παλαιοανθρωπολογία, Παλαιοπαθολογία, Οικολογία, Συστηματική, Βιογεωγραφία, Βιολογία Προστασίας
πάνω σε: Μαλάκια, Δακτυλιοσκώληκες, Καρκινοειδή, Εντομα, Ψάρια, Αμφίβια, Ερπετά, Πουλιά, Θηλαστικά

Εκπαίδευση

Εξάσκηση φοιτητών στην : Ζωολογία Ασπονδύλων, Ζωολογία Σπονδυλωτών, Συστηματική Ζωολογία, Πανίδα της Ελλάδας, Φυσική Ανθρωπολογία
Εξάσκηση σπουδαστών ΤΕΙ στη συντήρηση οργανικών υλικών
Επιμόρφωση καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης
Περιβαλλοντική εκπαίδευση μαθητών

Ενημέρωση κοινού

Επισκέψεις μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών και άλλων.
Δημοσιεύσεις στον τύπο
Συνεντεύξεις και παρουσιάσεις στην τηλεόραση
Συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις για την προβολή του έργου τους

Παροχή συμβουλών
Προσδιορισμός ζώων (βλαβερά έντομα, εισαγόμενα ζωικά προιόντα κλπ.)
Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Βιβλιογραφία πάνω στα ζώα της Ελλάδας
Οργάνωση μουσείων φυσικής ιστορίας

* Μελέτη για την οργάνωση, ταξινόμηση και αξιοποίηση των μουσειακών συλλογών φυσικής ιστορίας
* Μελέτη για την οργάνωση του μουσείου φυσικής ιστορίας του Δήμου Αμαρουσίου

* Μελέτη για την οργάνωση του μουσείου φυσικής ιστορίας Β. Σποράδων στη νήσο Σκόπελο
Χρήση ζώων στην περιβαλλοντική εκπαίδευση
Παροχή συμβουλών σε δημόσιες υπηρεσίες για τη διατήρηση της πανίδας της Ελλάδας

Διαχείριση συλλογών

Διαφύλαξη της ελληνικής φυσικής κληρονομιάς
Τράπεζες δεδομένων και συλλογή βιβλιογραφίας για την πανίδα της Ελλάδας και για τα απειλούμενα και σπάνια είδη ζώων
Εμπλουτισμός, συντήρηση, καταγραφή του υλικού του Μουσείου.

Βιβλιοθήκη
Η βιβλιοθήκη του Μουσείου περιλαμβάνει πολλά παλαιά και σπάνια ζωολογικά βιβλία και περιοδικά από όλο τον κόσμο. Επίσης είναι εξοπλισμένη με σύγχρονα εγχειρίδια, οδηγούς και κλείδες προσδιορισμών, περιοδικά κ.ά.

Αρχείο της Πανίδας της Ελλάδας

Στο Ζωολογικό Μουσείο στεγάζεται το Αρχείο της Πανίδας της Ελλάδας του Τμήματος Βιολογίας που περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό εργασιών και αναφορών που έχουν σχέση με την πανίδα της Ελλάδας καθώς και αποδελτιωμένα δεδομένα για την καταγραφή και ανάλυση των ζώων που ζουν στην Ελλάδα.

Επισκέψεις
Το Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι ανοικτό στο κοινό από τις 9 π.μ. έως τις 1 μ.μ. Οι ομαδικές επισκέψεις γίνονται μόνο μετά από συνεννόηση με τους υπεύθυνους του Μουσείου με τους οποίους καθορίζεται συγκεκριμένη ημερομηνία, ώρα άφιξης και αναχώρησης, και μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός επισκεπτών.

Χρήσιμες πληροφορίες
Τιμή εισιτηρίου:
Γενική 2 €
Μαθητές 1 €
Φοιτητές, προσωπικό Παν/μίου, άτομα με ειδικές ανάγκες Δωρεάν
Η καταβολή των ομαδικών εισιτηρίων γίνεται πριν από την έξοδο των επισκεπτών

Τηλέφωνα για κλείσιμο ραντεβού : 7274609
για ειδικές πληροφορίες: 7274727
για επιστημονικές πληροφορίες: 7274372
Fax: 7274619
e-mail: mailto:zoolmuse@biol.uoa.gr
Ιστοσελίδα: http://www.uoa.gr/biology/zoology/welcome.htm

Οι μαθητές της Ε και Στ τάξης του 19ου Δημοτικού Σχολέιου Χαλκίδας επισκέφθηκαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών στις 19/12 2008 και αποχώρησαν απολύτως ικανοποιημένοι , έχοντας αποκομίσει υλικό και παρατηρήσεις για να το αξιοποιήσουν κατά την επιστροφή τους στο σχολείο....